Dr. Gülay Ertürk
Active Veteriner Sağlık Merkezi,Ankara
( Yayınlanan yazıların telif hakkı Dr.Gülay Ertürk'e aittir. Kaynak gösterilerek paylaşılabilir..)
( Yayınlanan yazıların telif hakkı Dr.Gülay Ertürk'e aittir. Kaynak gösterilerek paylaşılabilir..)
Epilepsi
nedir? Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar ,yan etkileri, epileptik
nöbetlerin ön belirtileri, tedavide doğal yöntemler, özel diyetler, holistik
menüler, antioksidan ve vitaminlerin etkisi, homeopatik ilaçlar, bitkisel
tedaviler,egzersiz ve detokslanmanın önemi, yeni ilerlemeler..... Epilepsi
konusunda bilmek isteyeceğiniz herşeyi bulabileceğiniz bir makale.
EPİLEPSİ
TEDAVİSİNDE DOĞAL YÖNTEMLER
ÖNSÖZ
Tedavisi uzun
süren hastalıklarda, kullanılan ilaçlara
bağlı istenmeyen yan etkiler oluşması,
holistik tıp yöntemlerine yönelimin başlıca sebebidir. Holistik tıpta yaklaşım, minimum
yan etki ile, vücudun kendi kendine iyileşmesine yardımcı olmaktır. Holistik
ilaçlar, iyileşme süresini hızlandırırlar. Yan etkileri azdır. Kronik
hastalıklarda yaşama süresini arttırırlar.
Geleneksel
tıbbın uygulayıcıları, holistik tıbbın fikrini ve tekniğini güvensizlik ve
şüphe içinde değerlendirebilirler. Aslında, tek bir ilaç ile hastalığı tedavi
etmeyi kabul edip, Çin formüllerindeki tek ya da birçok bitki içeriği ile tedaviye inanmamak, daha
çok bir felsefe ve algılama problemidir. Bu düşüncedeki insanlar, III. Dünya
ülkelerinden orijin alan hiçbir şeye güven duymazlar.
Holistik tıp
uygulamaları çok olmakla birlikte
çoğunun teknik dili hala anlaşılamamıştır.
Araştırma sonuçları , ikili kör çalışmalarla desteklenmedikçe klinik
uygulamalarda kullanılmaz. Holistik tıpda tedavi; tam bir diyet, ek
saplementler, fiziksel tedaviler, bitkiler , homeopati ve diğerleri olabilir.
Her bir holistik metot , diğer metotlar ile birleştiğinde en iyi şekilde
çalışmaya ve etkiyi ortaya çıkarmaya yardım eder. Tek bir metotla yapılan
tedavi sonuçları çoklu metotların sinerjisi ile karşılaştırılınca daha zayıf
kalır.
Holistik tıp
ve geleneksel tıp ile yapılan çalışmalar karşılaştırıldığında sonuçlar
göstermiştir ki , holistik ilaçlar da geleneksel ilaçlar kadar etkilidir.
Holistik yaklaşım, reddedici refleksi değil, araştırmayı öngörür.
EPİLEPSİ
NEDİR?
Her ne kadar
epilepsi krizinin insidansı, kedilerde %1 gibi düşük bir rakamla ifade edilse
de, köpeklerde bu oran çok daha
yüksektir.Antikonvülsan ilaçların yan etkileri olması, alternatif ve doğal tedavilerin epilepsi kontrolünde
kullanılmasına olanak sağlamıştır.
Nedeni
bilinmeyen nöbetler şeklinde, belli aralıklarla ortaya çıkan epilepsi ,tek bir hastalık olarak
değerlendirilmemelidir. Beyne giden impulsların kısa devresi konvülsiyonlarla
sonuçlanır. Konvülsiyon olarak
adlandırılan nöbetler, beyinde fonksiyonel proçeslere yol açar.
Kedi ve köpeklerde tüm yaşlarda epilepsi
çıkabilir. Problemler iki büyük grupta toplanır. Birincisi beyin problemleri
diğeri beyin dışı problemler. Beyin
problemlerinin neden olduğu epilepsi, idiopatik epilepsi diye bilinir.
Genellikle 6 ay ile 2 yaşı arasındakilerde ortaya çıkar. Viral, bakteriyel,
fungal, protozoonal, beyin enfeksiyonları, beyin dokusu dejenerasyonları, beyin
ödemi(hidrosefalus), beyin tümörü, çarpmalar, beyin kanaması, kafa travmaları
gibi nedenlerle şekillenir.
Beyin dışı
problemlerin neden olduğu nöbetler ise; zehirlenmeler, karaciğer hastalığı,
böbrek hastalığı, kalp hastalığı, kan şekeri düşüklüğü,enfeksiyon ve sinir- kas problemleri kaynaklı olabilir.
Epileptik
nöbetler, idiopatik ve edinsel diye de sınıflandırılır. Nedeni bilinmeyenler
idiopatiktir. İdiopatik epilepsi genellikle kalıtımsal seyreder. Edinsel epilepside ise, hastalık kaynağı
içsel değildir. Toksinler, enfektif mikroorganizmalar, travma gibi dış
kökenlidir. Diğer kaynaklar; beyin yetersizliği, metabolik bozukluklar ve
tümörlerdir.
Ohio
Üniversitesinde 50 köpekte yapılan bir çalışmada, ayda bir kezden fazla nöbet
yaşayan köpeklerin metabolik ya da
enfeksiyöz kaynaklı epilepsi hastası oldukları bildirilmiştir. Cinsiyet ya da
kısırlaştırmanın epilepsi üzerinde herhangi bir rolü yoktur.
Genellikle,
uzmanların görüşüne göre, 1 yaşının altındakilerde konjenital, enfeksiyöz ve
toksinlere bağlı epilepsi, 1-6 yaş
arasındakilerde idiopatik epilepsi ve 6 yaşından büyüklerde; tümör, enfeksiyon ya da yangısal problemlere bağlı epilepsi
ortaya çıkar. Çalışmalar, orijin olarak köpek epilepsisinin insan
epilepsisinden farklı olmadığını ortaya
koymuştur. Bazı köpek ırklarında epilepsi genetiktir.
Kedi epilepsi
krizlerinin genel nedenleri; zehirlenmeler, araba çarpmaları sonucu kafa
travmalarıdır. Ayrıca, felin leukemia virusu (FeLV), felin infeksiyöz peritonit
(FIP), fungal enfeksiyonlar, kimyasal toksinler, beyin tümörleri, beyin
travmaları, karaciğer bözukluğu, böbrek yetmezliği sayılabilir. Kan serumu
biyokimyasal profili, tam kan sayımı, idrar analizi, FeLV antijen testi ile tetkikler yapılmalıdır.
Elektroensefalogram (EEG) ile beyin
dalgaları, kompüterize aksiyel tomografi (CAT), scan ve manyetik rezonans
imaging (MRI) değerlendirilir. Felin immun yetmezlik (FIV) ve felin infeksiyöz
peritonit (FIP), testleri yapılır.
Beyin
dokusu bozukluğu ile doğan kediler de
olabilir. Onlar doğuştan epileptiktir. Köpeklerde olduğu gibi kedilerde de,
idiopatik epilepsi olabilir. B u genellikle 6 ay ile 3 yaş arasındakilerde
görülür.
Atlarda
epilepsi daha seyrek görülür. Sığırlarda da görülebilir. Ancak, kuş, sürüngen
ve tavşanlarda henüz belirlenmiş bir çalışma yoktur.
Güncel
araştırmalar, epilepsinin saf ırklarda olduğu gibi, melez ırklarda da olduğunu
göstermiştir. Genetik faktörlerin en çok rol oynadığı ırk Belgian Tervuren
olarak gösterilmiştir. Epilepsiye yatkın olan diğer ırklar; Beagle, Cocker
Spaniel, Collie, Dachshund, German Shepherd, Golden Retriever, Saint Bernard,
Siberian Husky, Wirehaired Terrier, tüm Podel’lar ve tüm Schnauzer’lerdir.
Üretime
yönelik çalışmlar, epileptik anne ve epileptik babadan doğan yavruların çoğunlukla epileptik olduğunu göstermiştir.
Saf ırklarda
epilepsi insidansı % 15-20’dir. Bu aynı zamanda idiopatik epilepsi oranıdır.
İlke olarak, epileptik köpek üretilmemelidir. Epileptik dişi veya erkek derhal
kısırlaştırılmalıdır.
EPİLEPSİDE
HOLİSTİK TEDAVİ
Holistik
doktorlara göre, alternatif ilaçların amacı, hayvanın vücudunun, kendi kendini
onarmasını sağlamaktır. Geleneksel ilaçlar, vücudun kendi kendini iyileştirme
sürecinde çalışmazlar.Alternatif tedavi, nöbetlerin ortaya çıkmaması için,
kondüsyonu düzenler. Birçok epileptik pet sahibi, alternatif tıbbın
kapsadığı;diyet terapi, homeopati,
herboloji( bitkisel tedavi ) ve akupunktur teknikleri konusunda ne yazık ki
bilinçsizdir.
Olgu örneği:
Bir Amerikan Eskimo köpeğinde, 8 aylıkken
ilk nöbet görülmüş ve 40 saniye
sürmüştür. Nöbet tamamlandıktan sonra da, köpekte 2-3 saat kadar titreme
şeklinde nöbetin etkisi sürmüştür. Daha sonra , 3 haftada bir nöbetler
yaşanmaya başlanmıştır. En son 24 saatten sık nöbetler ortaya çıkar olmuştur.
Bu olguda fenobarbital kullanılarak yapılan tedavi başarılı sonuca
ulaşmadığından köpek, holistik
yöntemle tedavi edilmiştir.
Epilepsi,
geleneksel ve alternatif metotların her ikisinin kombinasyonu ile tedavi
edilebilir. Geleneksel ilaçlar;
fenobarbital, pirimidon, diazepam (valium) ve potasyum bromide gibi
antikonvülsantlardır.
Fenobarbital
uzun süre kullanıldığında karaciğer hücrelerini yıkımlar. İlaç kullanımı
kesildiğinde tremorlar, huzursuzluk ve nöbetlerin yeniden nüksü gibi durumlara
yol açar.
Pirimidon
kedilerde kullanılmaz. Köpeklerde kullanılır. Pirimidon da karaciğer hasarına
neden olur.
Diazem, sadece
devam eden nöbetler üzerine etkilidir.
Koruyucu olarak kullanılmaz.
Potasyum
bromide de mide irritasyonu ve bulantıya neden olur. Ayrıca tüm
antikonvülsanlar, duyarlılık ve
uyanıklığı azaltır, letarji yapar. Bu ilaçlar, doğal terapötik ilaçlarla
kullanıldığında, nöbetler azaldığında birkaç ay sonra dozaj olarak
azaltılabilir. Holistik tedavi, hastaları,
daha sağlıklı hale getirip ,
yaşam süresini uzatmada , epilepsinin
kontrolünde önemli rol oynar.
UYARICI İŞARET
VE SEMPTOMLAR NELERDİR?
Kafa sallama, çiğneme,yalanma, vücut
seyirmeleri gibi işaretler epilepsi öncesi ipuçlarıdır.
Köpekler genellikle oturarak ya da yatarak
nöbete girerler. Asla yan taraflarına düşmezler. Gözlerindeki dalgın bakışlar ile kısmi bilinç kaybı
başlar. Büyük ve ağır nöbetlerde tam bir bilinç kaybı ve vücudun hareketsizliği görülür. Büyük nöbetlerin üç aşaması vardır :
Ruhsal Hal:
İnleme,sızlanma, titreme, birşeyden etkilenmiş gibi bir halde olma, merak,
saklanma ya da kaçma gibi belirtiler ortaya çıkar. Nöbetten saatlerce önce veya
birkaç saat önce görülebilir.
Nöbet zamanı :Kaslarda aniden katılaşma ve titreme
başlar. Kaslardaki devinim hali tüm vücuda yayılır. 1-3 dakikada sonuçlanır.
Nöbet sonu:
Hayvan yorgundur. Karmaşıktır.
Yanıtsızdır. Heyecanlıdır. Ağırlaşmıştır. Dışarı çıkmak isteyebilir.
Ruhsal halin
durumu, bir fırtına ve kasırga öncesi korkuda görülen durum, ya da tuhaf bir
görüntü algılandığında hissedilen korku benzeri durumdur.
Ruhsal hal her
epileptik köpekte görülmeyebilir. Katılaşma, sertleşme, bilinç kaybı, işeme,
salya, sarsıntı oluşturacak ani hareketler ve sonra eski durumu alma hali genel
bulgulardır. Nöbet 1 ile 5 dakika arası
değişebilir. Sonrası çöküntü ve yorgunluk halidir ve birkaç dakika veya birkaç saate kadar uzayabilir.
Bunların
dışında kısmi nöbetler de olabilir. Hareket
vücudun bir bölümü ile sınırlıdır. Yüz seyirmeleri, bir bacağın
hareketi, kas seyirmeleri gibi. Bunlara fokal nöbetler denir.
Kısmi
nöbetlerin kompleks olduğu nöbetlerde ise, sinek yakalama, histerik
koşturmalar, saklanma, kusma, diyare, salivasyon, geçici körlük görülür. Bunlar
fiziko-motor nöbetlerdir.
Grup
nöbetlerinde kısa bir süre içinde çoklu nöbetler görülür. Bunlara bilinçlilik
eşlik eder.
Bir başka
durum, status epileptikusdur. Bu durumda nöbet, 30 dakikaya kadar uzayabilir.
Ya da daha uzun olabilir. Bazen de kısa süreli çoklu nöbetler gözlenir. Bu da
normal bilinçlilik hali içinde yaşanır. Eğer kontrol edilemez se ölümle
sonuçlanır.
Epilepsinin
tanısı zordur. Parazitler, enfeksiyonlar, kan şekeri düşüklüğü, tümör, gibi
olasılıklar elendikten sonra tanı konabilir. Yumuşak olan ve sık görülmeyen nöbetler
için hemen ilaca başlamaktan sa, durumun gözlenmesi tavsiye edilir.
E.E.G
,epilepsi tanısında yetersizdir.
NÖBETLERİ
ENGELLEYİCİ DOĞAL YÖNTEMLER
1-Akupunktur:Vücudun
spesifik noktalarına iğne batırılmasını ifade eder.300’den fazla akupunktur
noktası vardır. Veteriner hekimliğinde 100 nokta kullanılır. Genellikle tercih
edilen 6-20 nokta arasındadır. Bu iğneler sinir liflerini uyarır ve vücuda ağrı
kesici endorfin salgılatırlar. Endorfin, epilepsiyi durdurur, azaltır.
Uzayan
uyarılar için bazen akupunktur noktalarına altın implantasyonu yapılır. Bu
implant altınlar iğne ölçüsünde saf altındır. Altın yerine bakır da
kullanılabilir. Bu uygulama bir yıl
kadar sürdürülebilir. Böylece, ağrı rahatlatma etkisi ile nöbetler kontrol
altına alınır.
Olgu örneği: 9
yaşında bir Pomeranian’a , başlangıçtaki
oral fenobarbital tedavisinden sonra akupunktur tedavisine
başlanmıştır. 2 ayda bir sıklıkla
akupunktur uygulandığında, birkaç ay sonra nöbetlerin azaldığı ,
2 yıl sonunda ise bittiği
bildirilmiştir. .
Akupunktur,
tek başına kullanılabildiği gibi,ilaç tedavisi kesilmeden ek tedavi olarak da kullanılabilir.
5 köpek ile
yapılan bir çalışmada, altın implantlarıyla kulaklara yapılan akupunktur ile, 5
ay sonra sadece 2 köpekte epilepsi nüksü görülmüştür.
2-Doğal
Diyet:Holistik doktorlar, epileptik hayvanlara ticari gıdaları değil, gıda
boyası veya başka suni katkı maddeleri içermeyen evde hazırlanmış taze gıdaları
önerirler. Beyin dokusunu irrite edebilecek maddelerin alınımının engellenmesi,
epilepsiyi önler. Kedi köpek mamalarındaki kimyasal maddeler, beyindeki yangıyı
şiddetlendirici etki yaparlar.
Epileptik
insanlar için et yemeleri önerilmez. Etten kaçınmak epilepsiyi önler. Bu pet
hayvanları için de geçerlidir. En az 3 ay uygulanacak bir vejeteryan diyetle,
epilepsi üzerinde olumlu sonuçları görmek mümkündür. Kediler için tam bir
vejeteryan diyet önerilmemekle birlikte, et oranı azaltılmış diyet iyi olur.
Epilepsi
hastaları için ayrıca hipoallerjik diyetler önerilir. Bunun için, pişirilmiş
tavuk-pirinç kombinasyonu iyi bir seçimdir. Ya da düşük proteinli hipoallerjik
diyetler olabilir. Hipoallerjik pet mamaları genellikle, tavuk ve pirinç, balık
ve pirinç veya soya ve pirinç içerir.
Epilepsi
hastaları için evde yapılan holistik yemeklere birkaç örnek:
Örnek 1:
Köpek(ortalama 15 kg)
kedi(ortalama 5 kg)
Doğal kuru
mama ½
bardak ¼
bardak
Pişmiş esmer
pirinç ¼ bardak 1/8 bardak
Organik
havuç
¼ bardak
1/8 bardak
Susam
yağı
2 çay kaşığı ½ çay kaşığı
Organik
sarımsak
1 diş
½ diş
Organik düşük
yağlı yoğurt 2 çay
kaşığı 1 çay kaşığı
Pişmiş et ya
da tavuk ¼ bardak 1/8 bardak
Günde 2 öğün
verilir.
Örnek 2:
Doğranmış elma
Brüksel
lahanası
Ev yapımı
patlamış mısır
Kavun
Organik elma
sosu
Organik muz
Organik üzüm
Doğranmış
armut
Buğday
Havuç
5 kg ağırlık
için günde 1 öğün.
Örnek 3: (vejeteryan lapa)
½ bardak süt
tozu + 4 bardak su ya da 4 bardak düşük
yağlı süt
1 bardak mısır
2 çırpılmış
yumurta
2.5 bardak
rendelenmiş peynir
600 mg calcium
ya da ½ çay kaşığı toz yumurta kabuğu veya 1 çay kaşığı kemik unu
1 yemek kaşığı
bitkisel yağ
100-200
İ.Ü E vitamini
15 mg demir
saplementi
½ bardak
sebze
1 yemek kaşığı
sağlık tozu ( tarifi altta)
Sütü kaynatın.
İçine mısırı ekleyin. Kapağını kapatıp, ateşi kısıp, mısır yumuşayıncaya kadar
10 dakika daha pişirin. Sıcak mısırın içine, yumurta ve peyniri karıştırıp
harmanlayın. Biraz soğuyunca diğerlerini
ilave edin. Bu karışımı 2 öğüne bölerek yedirin.
Sağlık tozu
2 bardak
maya
1 bardak
granül lesitin
¼ bardak
yosun tozu
5 çay kaşığı
yumurta kabuğu tozu
1000mg C
vitamini
*Bu karışım
buz dolabında tutulur.Kedi ve küçük köpekler için, günde 1-2 çay kaşığı, orta
boy köpekler için, 2-3 çay kaşığı, büyük ırklar için günde 1-2 yemek kaşığı
mamaya karıştırılarak verilir.
|
Örnek 4: ( buğdaylı yemek)
1 bardak mısır
(3 bardak su ile 3 bardak mısırı haşlayın. Bu
haşlamadan 1 bardak alın)
1 bardak
buğday (1.5 bardak suda, 2.5 bardak buğday haşlamasından alın)
2 bardak çiğ
yulaf (4 bardak su ile 4 bardak)
Ortalama 5.5
kaplık bir yemekdir ve 1 bardağı 210
k.cal’dir .Günlük miktar;
Küçük ırklar,
1-2.5 bardak
Orta ırklar,
2.5-5 bardak
Büyük ırklar,
5-9 bardak
Örnek 5: (Kediler için lapa)
½ bardak
buğdaylı yemek (üstteki formül)
4 çırpılmış
yumurta
½ bardak
rendelenmiş peynir
1 yemek kaşığı
sağlık tozu (üstteki formül)
2 yemek kaşığı
maya
½ çay kaşığı
toz yumurta kabuğu
50-100 İ.Ü E
vitamini
200 mg Taurin
( birçok kedi vitamininde var)
1-2 çay kaşığı
protein tozu ( yumurta albumininden veya sütten elde edilebilir)
1 çay kaşığı
sebze
*2 bardak su
ile, buğdaylı yemeği top top olmadan karıştırıp kaynatın. 10 dakika
kaynattıktan sonra, sıcakken yumurta ve peyniri ekleyin. Karışım soğuduktan
sonra, geri kalanları ekleyin. ( taurini özellikle soğuduktan sonra
koyun.Sıcak, taurini bozar)
Örnek 6: (Kediler için
buğdaylı yemek)
½ bardak
mısır(1.5 bardak suda haşlanmış 1.5 bardak mısırdan alın)
½ bardak
buğday (3/4 bardak suda haşlanmış 1 ¼
bardak buğdaydan alın)
1 çorba kaşığı
çiğ yulaf (2 bardak suda 2 bardak yulaf )
*Ortalama 3 ¾ kaplık yemektir ve 1 bardağı 240 kcal’dir.
Günde 1 veya 1.5 bardak verilir. Kedi çok aktifse daha çok verilebilir.
DİYETTE YAĞ ORANI
Epileptik hayvanların yüksek yağ
oranlı diyetler beslesi tavsiye edilir.
Kandaki yüksek yağ oranı, beyindeki sinir hücrelerinin uyarımını azaltır. Beyin
kimyasına bağlı olarak nöbetler durur. Yüksek yağlı diyet, Omega 3 ve Omega 6
yağ asitlerinin bir kısmını içerir. Bu beynin yangılanma riskini azaltır.
Ketojenik diyetler (K-diyet) yağ oranı yüksek diyetlerdir. Epileptik
insanlar K-diyet uygulayarak gıda ilintili epilepsiyi kontrol altında tutarlar.
Kedi, köpek sağlığında hiçbir diyet olumlu sonuç sağlamıyorsa, ketojenik diyet
son çare olabilir. Ketojenik diye düşünülüyorsa, lesitin ve kolin gibi besinler diyete ilave
edilmelidir. Yeterince beslenememiş
vücutta, sinir kılıfları ayrılır, çünkü vücut bu koruyucu dokuyu rejenere
edemez. Sinir kılıfları için lesitin, esansiyel önem taşıyan bir besindir.
K-diyet diyabet veya pankreatite yol
açabileceğinden, hayvanın kondüsyonunun da korunmasına dikkat etmek gerekir. Sadece
lesitin değil esansiyel vitamin ve mineral maddeler de diyete ilave
edilmelidir.
ANTİOKSİDANLAR
Sadece doğal pet gıdaları değil,
özel besinsel takviyelerle de epilepsi kontrol edilebilir. C vitamini, E
vitamini gibi antioksidanlar hastalıklarla savaşan ve immun sistemi koruyan
takviyelerdir.
Birçok holistik veteriner hekimin
vurguladığı gibi, C vitamini immun sistemi güçlendirir ve toksinlerden vücudun
arındırılmasına yardımcı olur. E vitamini de, yağlar gibi beynin yangılanmasını
azaltır. Daha önce de açıklandığı gibi epilepsi nöbetleri , sinir sistemi ve
beynin yangılanma proçesinden başka bir şey değildir. Güçlü ya da zayıf
immunite, epileptik semptomların
sonuçlarını etkiler. Örneğin, sinir
sisteminin küçük bir yangısı, baş ağrısını tetikler. Bu ise büyük bir nöbete
neden olabilir.
Olgu örneği:Günde birkaç kez nöbet
geçiren 6 yaşında bir Irish Setter’e fenobarbital ve potasyum bromid tedavisi
uygulanmış, sonuç alınamamıştır. Tedavi olarak, akupunktur ve E vitamini
desteğine geçildiğinde nöbetler son bulmuştur.
İyi vitamin ve mineral madde
programları ile nöbetler azaltılabilir. Özellikle epileptik hastalarda çoklu mineral madde ve vitamin takviyeleri
gereklidir.
B 6 VİTAMİNİ
Epilepsiyi azaltan başka esansiyel vitaminler
de vardır. Uzun zamandan beri bilindiği gibi, B 6 vitamini eksikliği memeli
türlerinde nöbetlere neden olur. Köpekler de insanlar gibi memeli bir türdür.
Niacinamid, B6 vitaminlerinin bir
çeşididir. Bir olguda, epileptik bir Podel’a, haftada bir 25 mg niacinamid
verilerek nöbetler bitirilmiştir.
Holistik Veteriner Hekim’ler, sinir
dokusu için, B vitaminlerinin önemini bilirler. Doğal B komleks
vitaminleri, sağlık ürünleri ve takviyelerini satan dükkanlardan da temin edilebilir.
BİTKİSEL TEDAVİ
Herbal yani bitkisel ilaçlar,
doğanın otlarından derive edilirler. Tarihsel olarak tedavide bitkilerin
kullanımı, farmakolojik ilaçlardan daha eskiye dayanır. Sinir sistemini
güçlendiren otlar epilepsi kontrolünde kullanılırlar. Epilepsi tedavisi açısından önem taşıyan önemli üç
bitki vardır. 1-Valerian (kedi otu kökünde bulunur) 2- Takke otu 3- Yulaf samanı
Valerian, sedatif etkilidir. Beyin
merkezini etkiler. Antikonvülsif etki yapar. Güvenli bir tedavi sağlar. Takke
otu, sinir gerginliğini ve sinirsel ağrıları azaltır. Yulaf samanı ile
beslemek, yumuşak, sedatif bir etki ile, sinir fonksiyonlarını ve beyni
geliştirir. Postadrenalin anksiyetesinde konvülsif nöbetlerden sonra bu tarz
beslenme faydalıdır.
Bu üç bitkinin birlikte kullanımı
epilepside olumlu sonuç sağlar.
HOMEOPATİ
Homeopatik ilaçlar, benzer benzerini
iyileştirir ilkesiyle çalışırlar. Sağlam birisine verildiğinde, hastalık
belirtilerine neden olan bir madde, aynı zamanda aynı bulguları taşıyan hasta birine
verildiğinde iyileştirici etki sağlar.
Örneğin, ısırgan otu dokunulduğunda deri tahrişi ve kaşıntıya neden
olur. Homeopatik ilaç olarak hazırlandığında ise kaşıntılı deri tahrişlerini
iyileştirir.
Epilepsili hastalarda nöbetlere
neden olan şey bilinmediğinden , homeopatik ilaç olarak hazırlanmış tek bir
reçete de yoktur. Hastanın durumuna göre birçok homeopatik ilaç birden
kullanılabilir.Epilepsili hastanın semptomlarına uygun homeopatik ilaç bulunduğunda başarılı olunur.
Olgu örneği: 12 yaşında bir Podel’ın
bir günde geçirdiği sayısız nöbetleri için Fenobarbital tedavisi uygulanmış,
ancak sonuç alınamayınca Homeopatik
silicea ile tedavi sağlanmıştır. 3 ay
sonra nöbetlerin azaldığı bildirilmiştir. .
Homeopatik ilaç doğru seçildiğinde
hasta tedaviye çabuk yanıt verir. Homeopatik ilaçların diğer ilaçlar gibi,
istenmeyen yan etkileri yoktur.
Thuja Occidentalis 30C : 1 aylık tedaviden sonra durum
değerlendirilmesi yapılır. Düzelme sağlanmışsa başka bir tedavi düşünülmez.
Arnica Montana 30C:Kafa travmasından
sonra gelişen epilepsilerde iyi sonuç verir.
Doku tuzları: Tedaviler başarısızsa
denenir. Sağlık ürünleri ve destekleri satan dükkanlardan temin edilir. Diğer
homeopatik ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır. Günde bir kez kullanılıp
hastanın semptomları gözlenir. Kullanılan bazı doku tuzları şunlardır:
Kali Phosphoricum 6X:Uykusuzluk,
irritabilite, aşırı sinirlilik, sinir gerginliği gibi sinirsel rahatsızlıklarda
kullanılır.
Ferrum Phosphoricum 6X:Kafa travma
ve kanamasıyla birlikte görülen nöbetlerde kullanılır.
Natrum Sulphuricum 6X: Travma sonrası gelişen epilepsilerde kullanılır.
Silicea 6X:Gece ya da uykuda gelişen
nöbetlerde kullanılır.
EVDE NELER YAPILABİLİR
Epilepsi hastaları için azaltılmış stres , detokslanma kürü ve
egzersiz önerilir.
Aşı veya başka bir sebeple veteriner
kliniğine gitmek, aşırı deri kaşıntısı, aileye yeni bir bebek katılması ya da
eve yeni bir köpek alınması gibi psikolojik , fiziksel ve duygusal faktörler
epilepsili hayvanda büyük hasar yaratabilir. Seyahat, uyku düzeninin değişmesi
gibi günlük rutinin değişmesi nöbetleri tetikleyebilir.Hayvanın hayatında stres
yaratabilecek değişikliklerden kaçınmak gerekir. Yemek saatleri, egzersiz saatleri
hep aynı tutulmalıdır. Evden ayrılmadan önce; giyinme hazırlıkları, ışıkları
söndürmek, anahtarın sesi gibi durumlar
hayvana stres yükler. O nedenle bu ve benzer genel davranışlar
yapılmamalı hatta mümkünse farklı bir kapıdan çıkılmalıdır. Böylece köpeğin
endişesi azaltılır. Dönüldüğünde de,
sakin davranılıp, strese bağlı nöbet çıkma olasılığı kontrol altında
tutulmalıdır.
Nöbet öncesi korku , hayvan
davranışında büyük rol oynar. Köpek sahibine doğru korku içinde koşar. Bu
durumda sakin davranıp, yumuşak bir ton ile köpekle konuşmak onu rahatlatır.
Epileptik köpeklerde duygular, nöbetler üzerinde büyük rol oynar.
Sağlık ürünleri satan dükkanlardan
alınabilecek sakinleştirici etkili bitkiler edinilerek korku ve stres
azaltılabilir.
TOKSİNLERDEN ARINMA
(DETOKSLANMA)
Bazı bitkiler gibi, kimyasal madde
içermeyen temiz çevre koşulları da hem toksinlerden arınmada hem de bu
toksinlerin beyin dokusunun irritasyonunu azaltmada önemli rol oynar. Epilepsi
hastası köpek; sigara dumanından, araba egzosundan, doğal olmayan
antiparaziter spreylerden, kimyasal
içeren tasma ve banyolardan, renkli televizyondan, mikrodalga fırından ve sinir
sistemine etkili tüm uyaranlardan uzak tutulmalıdır.
Yıllık ya da periyodik aşılamaların bile epilepsiyi
şiddetlendirdiğine ilişkin yayınlar vardır. Aşıların içeriklerindeki
proteinin, organizmaya karşı bir reaksiyon yaratarak , allerjik ensefaliti tetiklediği ve düşük
dereceli bir beyin yangısına sebep olduğu bildirilmiştir. Aşı sonrası yan etkileri gidermede homeopatik
bir ilaç olan Thuja occidentalis kullanımı ile epileptik nöbetler
engellenebilir.
Pireye karşı korunmak için epileptik köpeklere anti-pire ürünleri
yerine doğal yollarla kontrol sağlanması tercih edilmelidir.Bu amaçla
kullanılabilecek kene , sinek, pirelere
karşı bitkisel çözümlerin, epilepsi konusunda
daha sağlıklı olduğu şüphesizdir.
EGZERSİZİN FAYDALARI
Koşu, yüzme, yürüyüş epileptik
nöbetlerin çıkış sıklığını azaltır.Çünkü, düzenli fiziksel aktivite sinirsel
enerjiyi yükseltir. Egzersizin, sedatifler gibi, sinir sistemini sakinleştirici
etkisi vardır.Spor aktiviteleri, hayvanın kondüsyonunu sağlıklı tutar.
Düzenli fiziksel egzersiz yapan
insanların daha az hastalandıkları ve daha dirençli oldukları çalışmalarla
ortaya konmuştur. Çünkü egzersiz, immun sistemi güçlendirir. Epileptik kedi ve
köpeklerin ,egzersizden büyük fayda sağladığı görülmüştür. Koşmak, sonrasında
doğal trankilizan alınmışçasına etki yapar. Epilepsili köpekler, hergün 20 dakika
egzersiz yapmalıdırlar. Ne yazık ki,
köpeklerin %75’i egzersiz mahrumudurlar.
Kediler de, fiziksel aktiviteye
ihtiyaç duyarlar. Birçok kedi, oyuncaklarla oynamaya bayılır. Bu, kalbi ve
akciğerleri güçlendirir. Vücudu geliştirir. Stresi azaltır. Kasları çalıştırır.
Hayvanı iyileştirir. Egzersizden sonra yeterince su içmeye teşvik edilmelidir.
YENİ İLERLEMELER
Son yıllarda, geleneksel ilaçların
dışında, alternatif tedavileri de içine alan, yeni medikasyonlar epilepsi
tedavisinde kullanılmakta, hatta ilaçsız sadece holistik tedaviler sıklıkla uygulanmakta ve iyi sonuçlar
alınmaktadır.
Genellikle, geleneksel ilaç
kullanımının pozitif görünümü tedaviye öncelik sağlasa da, alternatif
tedavileri araştıranlar,zamanla, antikonvülsif , barbitürat gibi ilaçlardan yan
etkileri yüzünden vazgeçmektedirler.
Kedi, köpeklerinde holistik
yöntemlerle tedaviye yönelenler genellikle , kendi hastalıklarında da holistik yöntemleri tercih eden kişilerdir.
Bazı durumlarda, tedavilerde süperalternatif tedavilerin ,
stratejilerin denenmesi gerekebilir.
Ketojenik diyette olduğu gibi. Ancak her zaman, her tedavi yöntemi tek başına
yeterli veya uygun olmayabilir. Örneğin
ketojenik diyet ile her ne kadar nöbetler kontrol altına alınsa bile, gelişim
çağındakilerde kullanımı zordur. Farklı açılardan bakıldığında hem geleneksel
tıbbın hem de holistik tıbbın tartışmaya açık tarafları olduğu görülür.
Yüksek yağlı ketojenik
diyetler(K-Diyet) ile, vücut yakıt olarak karbonhidrat veya protein yerine
yağları kullanır ve ketonik vücut şekillenir.Ketojenik diyette, protein
miktarı vücudun ihtiyacına göre belirlenirken , karbonhidrat seviyesi mümkün
olduğunca sıfıra yakın tutulup, yağ miktarı arttırılır. Hayvanın boyutuna göre,
diyete sıvı veya katı yağ eklenir. E vitamini, lesitin, kolin de eklenir.
Düzenli yemek alışkanlığı yarıya düşürülür. Şayet köpek bu şekilde aç
kalıyorsa, elma, sebze ya da yüksek yağlı patates cipsiyle beslenebilir.
Ev yapımı K-Diyet (1 öğünde verilen miktar)
17.5 kg 5 kg
Ezilmiş tavuk
1/2 bardak
1/4bardak
Rendelenmiş
havuç ¼
bardak 2yemek kaşığı
Ezilmiş
brokoli
¼ bardak
2yemek kaşığı
Kanola
yağı
85 gram
1.5yemek kaşığı
E
vitamini 200
İ.Ü 100
İ.Ü
Kalsiyum
500 mg
200 mg
Yosun
tozu küçük bir
parça serpme
B vitamin
tableti
1 tablet
¼ tablet
Lesitin
granül
küçük bir parça serpme
·
Günde 2 kez
Birçok Holistik Veteriner Hekim, pişmiş et yerine, çiğ etle beslemeyi
sağlıklı bulurlar. Çiğ et, pişmiş ete göre sağlık bileşenlerini daha fazla
barındırır. Ancak çiğ ette bulunabilecek E.coli, salmonella (özellikle tavuk ve
kanatlı ürünlerinde )riski de gözardı edilmemelidir. Buz dolabında bile olsa
uzun süre bekletilmiş çiğ ette bu bakteriler ürer. Bakterilerin henüz üremediği
taze çiğ et (kesildiği birkaç gün içinde ), hijyenik olmak şartıyla çiğ
verilebilir. Eğer çiğ et vermede
rahatsızlık duyuluyorsa pişdikten sonra bekletmek yerine yemeden hemen önce
pişirip yedirmek daha uygundur.
K-diyet şişmanlara ya da
pankresa hastalarına verilmez. K-diyet,
kedilere de verilmez çünkü, kediler bu diyetle şişmanlamaya ve ölümcül
karaciğer hastalıklarına ve diyabete meyilli olurlar.
K- diyet uygulayanlarda 10 gün sonra bu diyet derece derece
değiştirilmelidir.İlk 3 gün K-diyetin ¼’ü eski diyetin ¾’ü ile karıştırılarak
verilir.Sonraki 3 gün, ½ K-diyet, ½ normal eski diyet verilir. Son 3 gün, ¾
K-diyet, ¼ eski diyet verilip, 4/4 K-diyete geçilir.
Çiğ et verilecekse, ½ et, ½
çiğ sebze karıştırılarak verilir. Vitamin ve mineral ilavesi unutulmamalıdır.
Güven, epilepsi tedavisinde
başarı getiren bir faktördür. Epilepsi hastası nöbet sırasında kendine zarar
vermesin diye önlem almak gerekir. Sakin bir sesle nöbet geçiren hayvanla
konuşulur. Hasta yerde tutulur. Koltuk masa gibi mobilyalara çarpması önlenir.
Tasma ve zinciri boynundan çıkarılıp boğulması önlenir. Nöbet sırasında köpeğin
ağzına dokunulmamalıdır çünkü, çene kaslarına sahip olamadığından ısırabilir.
Köpekler dillerini
yutmazlar. O yüzden ağızlık takmaya gerek yoktur. O sırada ilaç içirilmeye
çalışılmamalı ve dili tutulmaya çalışılmamalıdır. Hasta sahibinin bilinçli
olması gereklidir. Köpek ,nöbet sırasında
çiş ya da kaka yapabilir. Çoğunlukla nöbetler,
60 saniyeden az sürer. Bu hayatı tehdit edecek bir süre değildir. Fakat
nöbetler 5 dakikadan sık tekrarlıyorsa ve
nöbetler arası bilincin kazanılması mümkün olmuyorsa, derhal veterinerle
temas gereklidir.
Nöbetlerin zamanı ve süresi not edilmelidir. Veterinerin
önerileri dikkatle dinlenmelidir. İlaç tedavisi ve dozajı veterinere danışılmadan değiştirilmemelidir.
Sabırlı olmak gerekir. Bir diğer tedaviye istekle geçmek gerekir. Eğer köpek
iyi bir ırka ait ise, yetiştiricilik açısından yavru alınmamasına dikkatle özen
gösterilmeli bir kulübe bağlı ise epilepsi durumu bilgilendirilmelidir.
Dr. Gülay Kabasakal Ertürk
Veteriner Hekim&Homeopat
(Yayınlanan yazıların telif hakkı Dr.Gülay Ertürk'e aittir. Kaynak gösterilerek paylaşılabilir..)
(Yayınlanan yazıların telif hakkı Dr.Gülay Ertürk'e aittir. Kaynak gösterilerek paylaşılabilir..)
Kaynak: Cal Orey; Epilepsy, Natural Pet Care For Dogs And Cats
.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder